Posts Tagged With: Παραλογές

«Καταλόγια…Σχεδίασμα ΙΙΙ»

μασκεσ 2Επιτέλους μπήκαμε στην τελική ευθεία. Τα «Καταλόγια…Σχεδίασμα ΙΙΙ» είναι η πρώτη παραγωγή των Παραμυθάδων που απευθύνεται καθαρά σε ενήλικες. Πρόκειται για μια τελετουργική αναπαράσταση πέντε κλασσικών ελληνικών παραλογών με θέμα την θυσία. Η πρώτη μας παρουσίαση θα γίνει την Τρίτη 6 Μαϊου στις 21:00 στο θέατρο «Αντιγόνη Βαλάκου» και λίγες μέρες μετά ξεκινάμε στο Φρούριο της Καβάλας. Πιο συγκεκριμένα:

Ο Γιάννος και το Μαρουδιώ σε μορφή ηπειρώτικου πολυφωνικού. Τα ξαδέρφια που τους απαγορεύεται να ερωτευθούν. μασκεσ

Του Νεκρού Αδερφού.
Ο Κωνσταντής που βγαίνει από το μνήμα για να επιστρέψει την αδερφή του στη μάνα τους.

Της Μάνας Φόνισσας.
Η ιστορία της μάνας που σκοτώνει το παιδί της επειδή την έπιασε με τον εραστή.

Του Γιοφυριού της Άρτας.
Η θυσία της όμορφης γυναίκας του πρωτομάστορα για να σταθεί το γεφύρι.

Της Κακιάς Πεθεράς.
Η πεθερά που από ζήλεια και φθόνο σκοτώνει την νύφη της.

τι είναι οι παραλογές;

 

Οι παραλογές αποτελούν μια ιδιαίτερη κατηγορία δημοτικών τραγουδιών. Έχουν όλα τα γνωρίσματα που διακρίνουν γενικά τη δημοτική ποίηση. Παράλληλα, όμως, παρουσιάζουν και ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, με τα οποία ξεχωρίζουν από τις άλλες κατηγορίες δημοτικών τραγουδιών. Συγκεκριμένα, οι παραλογές, ως ιδιαίτερη κατηγορία δημοτικών τραγουδιών, παρουσιάζουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
α) είναι συνήθως πολύστιχα ποιήματα με αφηγηματικό και επικολυρικό χαρακτήρα. Από την άποψη αυτή, πλησιάζουν κάπως και συγγενεύουν με τα ακριτικά τραγούδια. Ορισμένες μάλιστα φορές, δεν είναι και τόσο ευδιάκριτα τα όρια μεταξύ των παραλογών και των ακριτικών τραγουδιών.
β) ως αφηγηματικά τραγούδια αναπτύσσουν ένα μύθο (=μια υπόθεση, μια ιστορία) που εξελίσσεται σταδιακά και έχει όλα τα γνωρίσματα και τα στοιχεία της αφηγηματικής ποιητικής γραφής: αρχή και δέση του μύθου, σταδιακή εξέλιξη και κορύφωση και, τέλος, λύση
γ) αντλούν το περιεχόμενό τους από αρχαίους ελληνικούς μύθους, από νεότερες παραδόσεις, από διάφορα δραματικού χαρακτήρα κοινωνικά περιστατικά, από την ιστορική μνήμη, ή έχουν υπόθεση εντελώς πλαστή
δ) παρουσιάζουν έντονα παραμυθιακά και εξωλογικά στοιχεία, δηλαδή στοιχεία που η λογική μας δεν τα δέχεται ως πραγματικά και φυσικά
ε) παρουσιάζουν το χαρακτηριστικό της αφηγηματικής πυκνότητας στην πλοκή του μύθου, με αποτέλεσμα να διακρίνονται από έναν γρήγορο και γοργό ρυθμό στην όλη ροή και εξέλιξη του μύθου
στ) διαφέρουν ριζικά από άλλα αφηγηματικά τραγούδια, γιατί η υπόθεσή τους παρουσιάζει στοιχεία έντονης δραματικότητας.

 

η πορεία της δουλειάς μας…

 

Την ιδέα να καταπιαστούμε με τις παραλογές, μας την έδωσε ένας καλός φίλος των Παραμυθάδων, ο ηθοποιός Γιώργος Γεωγλερής πριν ενάμιση χρόνο περίπου. Από τότε, άρχισε -εσωτερικά- η ανάγνωση των κειμένων αυτών και η αλήθεια είναι ότι μας μάγεψαν με την απλότητα της χρήσης της γλώσσας και την έντονη συναισθηματική φόρτιση.

Τον περασμένο Οκτώβριο, βρεθήκαμε στην Θάσο, καλεσμένοι από το «Θέατρο Κύκλος» και τον καλλιτεχνικό υπεύθυνο Θοδωρή Οικονομίδη για να συμμετέχουμε στο 1ο Φεστιβάλ Παιδικού Θεάτρου Θάσου. Η γνωριμία μας με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Θοδωρή Οικονομίδη, έμελλε να αποτελέσει την σπίθα που πυροσότησε στην συνέχεια όλη αυτή τη δράση. Ο Θοδωρής, επί εφταετία, είχε ασχοληθεί με τις παραλογές και είχε παρουσιάσει σε πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού την παράσταση «Καταλόγια» με επαγγελματίες ηθοποιούς. Τώρα, του ζητήσαμε να κάνει το ίδιο στην Καβάλα, αλλά με μέλη της ομάδας των Παραμυθάδων. Απάντησε θετικά στο αίτημα-επιθυμία μας, κι έτσι, το Νοέμβριο, ξεκινήσαμε τις συναντήσεις και δοκιμές μας πάνω στην παράσταση αυτή.

Για έξι μήνες τώρα, δοκιμαζόμαστε πάνω στην έμμετρη αφήγηση του ιαμβικού δεκαπεντασύλλαβου, στην αφήγηση και δραματοποίηση με την χρήση της μάσκας, της δισδιάστατης αλλά και τρισδιάστατης κούκλας. Δοκιμαζόμαστε στην αρμονική απόδοση πολυφωνικού τραγουδιού. Για έξι μήνες τώρα, πλέουμε με ένα καράβι σε φουρτουνιασμένες αλλά και ήρεμες θάλασσες, απολαμβάνοντας το ταξίδι αυτό.

συντελεστές

 

Όλο αυτό το διάστημα, αρκετά μέλη και φίλοι, βάλανε το χεράκι τους, βοηθώντας ο καθένας με τον δικό του τρόπο προκειμένου να παρουσιάσουμε την δουλειά αυτή και τους ευχαριστούμε θερμά όλους.

Η δραματουργική απόδοση, η σκηνοθεσία και η μουσική είναι του Θοδωρή Οικονομίδη.

Στις παραστάσεις θα συμμετέχουν οι : Θεοδώρα Βαβαλέσκου, Δέσποινα Γιαρματζίδου, Βιβή Θεοδωρίδου, Ιορδάνης Καλαϊτζίδης, Ελένη Καμαλίδου, Σία Μακρίδου, Μέλη Μίχα, Σταυρούλα Παναγιωτίδου, Μαρία Παπακωνσταντίνου, Χρήστος Τσίρκας.

Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Μπουγά.

Φωτογραφίες-βίντεο: Θόδωρος Παπαδόπουλος.

Σχεδίαση αφίσσας – προγράμματος: Ηρακλής Λαμπαδαρίου

Παραγωγή: Οι Παραμυθάδες και ο Θοδωρής Οικονομίδης

 

Φωτογραφίες από πρόβες…

 

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Categories: Τα νέα μας | Ετικέτες: | Σχολιάστε

Του γιοφυριού της Άρτας

Άλλη μια παραλογή, από τις πιο διαδεδομένες και γνωστές στον ελλαδικό χώρο, είναι αυτή «Του γιοφυριού της Άρτας». Όπως και σε όλες, έτσι κι εδώ, είναι μια από τις πολλές εκδοχές της και σίγουρα, η όχι και τόσο διαδεδομένη. Το θέμα της είναι γνωστό στην πλειοψηφία μας. Ο Νικόλαος Πολίτης στο βιβλίο του «Εκλογαί από τα τραγούδια του Ελληνικού Λαού» γράφει για την συγκεκριμένη:

«Παρά πλείστοις λαοίς επικρατεί η δοξασία, ότι προς στερέωσιν και προφύλαξιν από οιουδήποτε κινδύνου παντός κτίσματος απαιτείται να προσηλωθή εις αυτό ζώον, κατορυττόμενον εις τα θεμέλια ή εντειχιζόμενον. Όσον δ’ ευγενέστερον είναι το ζώον, τόσον μεγαλυτέραν θεωρείται ότι έχει δύναμιν προς προστασίαν του κτίσματος. Εις την δοξασίαν ταύτην αναφέρονται και αρχαίοι ελληνικοί μύθοι και βυζαντιναί παραδόσεις περί θυσίας ανθρώπων κατά την θεμελίωσιν μεγάλων οικοδομημάτων. Η ψυχή του θύματος υπετίθετο ότι δια των υπερφυσικών δυνάμεων, τας οποίας έχουν αι επί γης απολελυμέναι των δεσμών του σώματος ψυχαί, ηδύνατο να προσλαμβάνει κατά βούλησιν παντοίας μορφάς, και είχε ρώμην υπεράνθρωπον, προωρισμένη δε να φυλάττη και περιέπη το οικοδόμημα, εις το οποίον προσηλώθη, ήτο φοβερά εις τους επιχειρούντας να το παραβλάψωσι και ικανή ν’ αποτρέπη τους απειλούντας αυτό κινδύνους. Το θύμα εγίνετο το στοιχειό του οικοδομήματος, διό στοιχείωσις ελέγετο υπό των βυζαντινών ή δια θυσίας οικοδόμησις.

Εις τοιαύτην παράδοσιν στηρίζεται και το πανελλήνιον τραγούδι του γιοφυριού της Άρτας, του οποίου παραλλαγαί αναφέρονται και εις άλλας γεφύρας ή άλλα οικοδομήματα (οίον της γεφύρας του Σπερχειού, του Πηνειού, των Αδάνων, της βρύσης της Αράχοβας, του υδραγωγείου των ∆έρκων, κλπ.). Παρέλαβον δε την ελληνικήν ταύτην παράδοσιν, προσαρμόσαντες εις επιχώρια οικοδομήματα, και οι άλλοι λαοί της ελληνικής χερσονήσου (Ρωμούνοι, Αλβανοί, Σέρβοι, Βούλγαροι)…»

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Η συγκεκριμένη εκδοχή της παραλογής είναι αυτή που θα δουλέψουμε οι Παραμυθάδες σε συνεργασία με το «Θέατρο Κύκλος» για την παράσταση «Καταλόγια ΙΙΙ»

Του γιοφυριού της Άρτας

Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες

γεφύριν εθεμέλιωναν στης Άρτας το ποτάμι.

Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν.

Μοιριολογούν οι μάστοροι και κλαίν οι μαθητάδες.

Αλίμονο στους κόπους μας, κρίμα στις δούλεψές μας

Ολημερίς να χτίζουμε το βράδυ να γκρεμιέται.

Και το στοιχειό ‘ποκρίθηκε απ’ τη δεξά καμάρα:

Α δε στοιχειώσετ’ άνθρωπο γιοφύρι δε στεργιώνει.

Και μη στοιχειώσετ’ ορφανό, μη ξένο, μη διαβάτη

παρά του πρωτομάστορα την ώρια τη γυναίκα

πόρχετ’ αργά τ’ αποταχύ και πάρωρα το γιόμα.

Τ’ ακούει ο πρωτομάστορας και του θανάτου πέφτει.

Πιάνει μηνάει της λυγερής με το πουλί τ’ αηδόνι:

αργά ντυθεί, αργά ‘λλαχτεί, αργά να πάει το γιόμα

αργά να πάει και να διαβεί της Άρτας το γεφύρι.

Και το πουλί παράκουσε κι αλλιώς επήγε κ’ είπε

Γοργά ντύσου γοργ’ άλλαξε, γοργά να πας το γιόμα

γοργά να πας και να διαβείς της Άρτας το γιοφύρι.

Και νάτη που ξεφάνηκε από την άσπρη στράτα.

Τη βλέπει  ο πρωτομάστορας, ραγίζετ’ η καρδιά του.

Από μακριά τους χαιρετά κι από κοντά τους λέγει:

Καλήν εσπέρα μάστορες κι εσείς οι μαθητάδες

μα τι έχει ο πρωτομάστορας κι είναι βαργωμισμένος;

Το δαχτυλίδι το ‘πεσε στην πρώτη την καμάρα

και ποιος να μπει και ποιος να βγει το δαχτυλίδι νά’ βρει;

Εγώ να μπω, εγώ να βγω το δαχτυλίδι νά’ βρω.

Μηδέ καλά κατέβηκε, μηδέ στη μέση εμπήκε.

Τράβα καλέ μ’ την άλυσο, τράβα την αλυσίδα

τι όλο τον κόσμο ανέγυρα και τίποτας δεν ήβρα!

Ένας πιχάει με το μυστρί κι άλλος με τον ασβέστη.

Πιάνει κι ο πρωτομάστορας και ρίχνει μέγα λίθο.

Τρεις αδερφάδες είμαστε κι οι τρεις κακογραμμένες.

Η μια ‘χτισε το Δούναβη, η άλλη τον Εφράτη

κι εγώ η πλιό στερνότερη της Άρτας το γιοφύρι.

Ως τρέμει η καρδούλα μου να τρέμει το γιοφύρι

κι ως  πέφτουν τα μαλλάκια μου να πέφτουν οι διαβάτες.

Κόρη το λόγον άλλαξε κι άλλη κατάρα δώσε

τι έχ’ς αδερφό στην ξενιτιά, μη λάχει και περάσει.

Κι αυτή το λόγον άλλαξε κι άλλη κατάρα δίνει.

Ως στέκουν τα ψηλά βουνά να στέκει το γιοφύρι

κι ως φεύγουν τ’ άγρια πουλιά να φεύγουν οι διαβάτες

τι έχω μονάκριβο αδερφό, μη λάχει και περάσει.

Το στοιχειό στο γιοφύρι της Άρτας από τις πρώτες δύο παρουσιάσεις της παράστασης Καταλόγια.

Το στοιχειό στο γιοφύρι της Άρτας από τις πρώτες δύο παρουσιάσεις της παράστασης Καταλόγια.

Categories: Λαογραφία, Παραλογές | Ετικέτες: ,, | Σχολιάστε

Κάλεσμα για παράσταση με παραλογές!

katalogia1Το «Θέατρο Κύκλος» και η Ομάδα Μελέτης, Διατήρησης και Διάδοσης του Λαϊκού Παραμυθιού και Παιχνιδιού «Οι Παραμυθάδες», απευθύνουν κάλεσμα σε όσους ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στην παράσταση που πρόκειται να πραγματοποιήσουμε υπό τον τίτλο «Καταλόγια III» και βασίζεται σε τέσσερις παραλογές. Πιο συγκεκριμένα είναι : «Της μάνας φόνισσας», «Του νεκρού αδερφού», «Του γιοφυριού της Άρτας» και «Της κακιάς πεθεράς».

Η συνάντηση θα γίνει την Κυριακή 27 Οκτωβρίου 2013 στον χώρο των Παραμυθάδων στην Εμμανουήλ Μπενάκη 43.

Πρόκειται για μια ιδέα του ηθοποιού και σκηνοθέτη Θοδωρή Οικονομίδη που έχει παρουσιαστεί στο παρελθόν στην Ελλάδα και πόλεις του εξωτερικού, ενώ τώρα θα επιχειρήσουμε μια τρίτη προσέγγιση των συγκεκριμένων παραλογών, υπό την διδασκαλία και καθοδήγησή του, ο οποίος θα υπογράψει και την σκηνοθετική επιμέλεια.

Ένα σύντομο βιογραφικό του Θ. Οικονομίδη:

katalogia3Γεννήθηκα το 1972 στην Καλλιράχη της Θάσου. Αποφοίτησα από τη Δραματική Σχολή του Κ. Θ. Β. Ε. το 1997. Έχω συνεργαστεί με τους θιάσους του Εθνικού Θεάτρου για τρία χρόνια (2007-2010), του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (2000-2006) και άλλες σκηνές όπως: Νέες Μορφές, Θέατρο Άλμα, Θέατρο Πολιτεία, Πειραματική Σκηνή, Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης, Θέατρο Χώρα κ.α.( συμμετοχή σε 31 θεατρικές παραγωγές).

Έχω παίξει σε θεατρικές παραστάσεις με σκηνοθέτες τους: Ανδρέα Βουτσινά, Κώστα Καζάκο, Βίκτωρα Αρδίτη, Σωτήρη Χατζάκη, Γιάννη Ρήγα, Διαγόρα Χρονόπουλο, Αντρέ Σερμπάν, Χρίστο Βαλαβανίδη, Χρίστο Λίγκα, Πέτρο Σεβαστίκογλου..

Συμμετοχές σε Διεθνή Φεστιβάλ σαν  ηθοποιός-σκηνοθέτης-παραγωγός.

Euro Art Festival..( Blagoevgrad, Βουλγαρία,2006) Απόκοπος

Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου (2002,2003,2004,2006,2007,2010)

Dialog Festival (Πολωνία 2007) Γκόλφω.

Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και Παντομίμας (Κιλκίς 2007, Λευκωσία 2009) Γκόλφω reloaded.

-Toronto Modern Theater Festival (Καναδά 2007) Γκόλφω.

43o Kontrapunkt International Festival στο Szczecin (Πολωνία 2008) Γκόλφω

40ο Τeatterikesa International Theatre Festival στο Τampere (Φιλανδία 2008)

Sibiu International Theatre Festival. Καταλόγια (Ρουμανία 2009)

Sani Festival (Χαλκιδική 2010) Καταλόγια

Φεστιβάλ Φιλλίπων-Θάσου (Αρχαίο Θέατρο Λιμένα 2012) Καταλόγια

Τα τελευταία επτά χρόνια ασχολούμαι με την σκηνοθεσία θεάτρου. Μια από τις πρόσφατες δουλειές μου είναι τα «Καταλόγια», παράσταση που βασίζεται πάνω σε γνωστές  παραλογές με τη χρήση κούκλας, μάσκας και ζωντανής μουσικής.

Απο το 2012 ζω στην Θάσο όπου δραστηριοποιούμαι σε σχέση με την παραγωγή και σκηνοθεσία θεάτρου, τη μουσική και την θεατρική αγωγή.

Το 2010 ίδρυσα την Εταιρεία Θεάτρου Κύκλος που αυτή τη στιγμή εδρεύει στη Θάσο με βασικούς στόχους: ανάπτυξη του θεάτρου στην περιφέρεια, αξιοποίηση του αρχαίου θεάτρου, δημιουργία τοπικού θιάσου και σχολείου θεατρικής τέχνης στο νησί. Δημιούργησα και λειτουργώ σε συνεργασία με τους πολιτιστικούς συλλόγους και τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων του νησιού, θεατρικές ομάδες παιδιών, αλλά και ενηλίκων, στην Ποταμιά στο Λιμένα στον Πρίνο και στην Καλλιράχη. Με ταλαντούχους νέους του νησιού έχουμε δημιουργήσει την θεατρική ομάδα Ataladus με την οποία την άνοιξη του 2013 παρουσιάσαμε την πρώτη μας δουλειά, την κωμωδία «Τα Μπουλούκια» που παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία σε όλο το νησί στο πλαίσιο της καλοκαιρινής μας περιοδείας.

Επίσης μαζί με τον μουσικό Α. Ζαγοριανό λειτουργούμε το Θεατρικό Αναλόγιο Θάσου με πρώτη δουλειά «Τα λόγια της Πλώρης» του Α. Καρκαβίτσα σε αναλογιακή μορφή και ετοιμάζουμε την μουσικοθεατρική Βιογραφία «Ταξιδεύοντας με τον Καββαδία».

Τον Οκτώβριο του 2013 οργάνωσα και παρουσίασα το 1ο Φεστιβάλ Παιδικού Θεάτρου Θάσου με συμμετοχή τεσσάρων ομάδων παιδικού θεάτρου του νησιού, των Παραμυθάδων της Καβάλας και αρκετών επίτιμων ομιλητών.

Categories: Τα νέα μας | Ετικέτες: ,, | Σχολιάστε

Blog στο WordPress.com.

Αρέσει σε %d bloggers: