Μεγάλη Τρίτη | Οι παραμυθάδες

Οι μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας των Παθών αποτελούν το μυσταγωγικό αποκορύφωμα της Ορθόδοξης Λατρείας και κρύβουν πολλούς συμβολισμούς, με απώτερο σκοπό να οδηγήσουν τους πιστούς στην Ανάσταση μέσα από τα Πάθη, τον Γολγοθά και τη συσταύρωση με τον Ιησού.

Μετά από όσα μνημονεύονται τη Μεγάλη Δευτέρα, που είναι η δίκαιη ζωή του «παγκάλου Ιωσήφ» την οποία καλούμαστε όλοι οι πιστοί να ακολουθήσουμε και η «ξηρανθείσα» άκαρπη συκιά που αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή εφόσον ο χριστιανικός βίος οφείλει να είναι μεστός έργων, ακολουθεί η Μεγάλη Τρίτη, της οποίας ο όρθρος διαβάζεται από την εσπέρα της Μεγάλης Δευτέρας.

«Ιδού ο νυμφίος έρχεται…»

Τρία κύρια στοιχεία σηματοδοτούν τη Μεγάλη Τρίτη. Το πρώτο είναι η παρουσία του Νυμφίου Χριστού, μέσω της οποίας η μέρα γίνεται ακόμα ιερότερη. Ο Ιησούς έχει ήδη εισέλθει με το «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται» στους ναούς και στις καρδιές των πιστών από τον όρθρο της Μεγάλης Δευτέρας. Το τροπάριο επαναλαμβάνεται τρεις φορές και στον όρθρο της Μεγάλης Τρίτης, βάζοντας τον ταπεινό Ιησού επικεφαλής της Εκκλησίας. Η εικόνα του Νυμφίου δεν είναι αυτή που θα περίμενε κανείς να αντικρίσει… Η λέξη νυμφίος (γαμπρός) παραπέμπει σε έναν καλοστολισμένο άντρα. Ο δικός μας Νυμφίος, ο μνηστήρας της Εκκλησίας, μέλη της οποίας είμαστε όλοι, ως στολίδια φοράει αντί για στέμμα «στέφανον εξ ακανθών» που του μπήγει καθημερινά η αδιαφορία μας, αντί για γαμπριάτικα ρούχα «χλαμύδα κοκκίνην», απόρροια της υποκρισίας μας, αντί για σκήπτρο «κάλαμον» ταπεινώσεως… Κι όμως… είναι εκεί και μας καλεί… παρά τις προσβολές μας και την αμεριμνησία μας, παρά την έλλειψη πίστης και εμπιστοσύνης στο θέλημά Του. Στέκεται στο κέντρο της εκκλησίας σιωπηλά όπως αλλοτινά και μας καλεί ταπεινά να Τον ακολουθήσουμε, να τον κάνουμε δικό μας προσωπικό Νυμφίο, να Του επιτρέψουμε να λαμπρύνει τις καρδιές μας.

Ο δεύτερος συμβολισμός της Μεγάλης Τρίτης συνδυάζεται άμεσα με τη φιγούρα του Νυμφίου και βρίσκεται στην Παραβολή των Δέκα Παρθένων, η οποία ακούγεται στο Ευαγγέλιο της πρωινής Θείας Λειτουργίας των Προηγιασμένων. Η Βασιλεία των Ουρανών μοιάζει με Δέκα Παρθένες Κόρες, δέκα κοπέλες δηλαδή, οι οποίες περιμένουν τον γαμπρό για να τελεστεί ο γάμος τους. Οι πέντε φαίνονται προνοητικές και έχουν φέρει τα απαραίτητα για την προϋπάντηση του Νυμφίου. Οι άλλες πέντε χαρακτηρίζονται μωρές (ανόητες) και παρουσιάζονται ως απροετοίμαστες για το μεγάλο μυστήριο του γάμου, τη σύζευξη, συμβολικά, της ψυχής με τον Σωτήρα Χριστό. Στη διαδικασία της αναμονής, οι πέντε μωρές κοπέλες, αναγκάζονται να αφήσουν το γαμήλιο δωμάτιο (νυμφώνα) και να τρέξουν να αγοράσουν λάδι για τις λαμπάδες τους. Ο Νυμφίος εισέρχεται στον νυμφώνα και παρόλο που οι κοπέλες χτυπούν την πόρτα, παίρνουν την απόκριση ότι δεν τις γνωρίζει ο γαμπρός. Η παραβολή τελειώνει με την παραίνεση του Κυρίου να είμαστε σε εγρήγορση γιατί δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πότε θα έρθει εις απάντησή μας.

Οι δέκα παρθένες

Στο Ευαγγέλιο της Θείας Λειτουργίας βρίσκεται και ο τρίτος συμβολισμός μέσα από μία ακόμη παραβολή του Χριστού, η οποία αναφέρει ότι ένας πλούσιος άνθρωπος έφυγε ταξίδι και άφησε σε τρεις δούλους του κάποια περιουσία. Πέντε τάλαντα στον πρώτο, δύο στον δεύτερο και ένα στον τρίτο. Γυρίζοντας μετά από καιρό κάλεσε τους δούλους του για να δώσουν απολογισμό για τα τάλαντα που είχαν πάει. Οι δύο πρώτοι είχαν διπλασιάσει το ποσό τους, ενώ ο τρίτος ανέφερε ότι επειδή φοβήθηκε την αυστηρότητα του κυρίου του, προτίμησε να το κρύψει και να του το επιστρέψει. Ο αφέντης, στο πρόσωπο του οποίου απεικονίζεται ο δίκαιος Κριτής των πάντων, τιμωρεί τον οκνηρό δούλο που δεν αξιοποίησε το τάλαντό του, όπως συμβολικά θα τιμωρηθούν όσοι δεν εκμεταλλεύονται τα ταλέντα που πλουσιοπάροχα τους χάρισε ο Θεός. Αντίθετα, ωστόσο, επιβραβεύει τους δούλους που είχαν εργαστεί, όπως θα δικαιώσει και θα επιβραβεύσει αυτούς που άοκνα εργάζονται προς όφελος της ψυχής τους και την ανθρωπότητας.