Από τα έθιμα που διατηρούνται ακόμα στις μέρες μας είναι και το ερυθρόλευκο βραχιολάκι που ακούει στο όνομα Μάρτης ή Μαρτιά. Πόσοι όμως από εμάς γνωρίζουμε την ιστορία του;
Η ακτινοβολία του ήλιου τον Μάρτιο θεωρούνταν επικίνδυνη για τα παιδιά. Προκειμένου λοιπόν να αποφύγουν το ανεπιθύμητο μαύρισμα στα προσωπάκια τους, οι γονείς έδεναν στον καρπό του χεριού ή στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού το γνωστό πλέον σε όλους μας βραχιολάκι, «Μάρτη» ή «Μαρτιά». Ήταν μια λινή στριφτή κλωστή, άσπρη και κόκκινη ή χρυσή που την προηγούμενη μέρα είχαν κρεμάσει στα κλωνάρια της τριανταφυλλιάς αφήνοντάς την εκεί και όλο το βράδυ προκειμένου να την εκθέσουν στην έναστρη νύχτα.
Θεωρούσαν πως η κόκκινη κλωστή κατείχε ιδιαίτερη δύναμη που προστάτευε τα παιδιά από τον ήλιο του Μαρτίου ενώ ταυτόχρονα του πρόσφερε και άλλα χαρίσματα. Για παράδειγμα, σε κάποιες περιοχές, όπως στις Κυδωνίες, έδεναν την κλωστή στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού για να μην σκοντάφτουν ή στην λαβή της στάμνας για να μένει κρύο το νερό.
Σύμφωνα με τον Χρυσόστομο, το συγκεκριμένο έθιμο, μάλλον έχει τη ρίζα του στα Ελευσίνια μυστήρια αφού και οι μύστες τότε έδεναν παρόμοιο βραχιόλι είτε στο δεξί χέρι είτε στο αριστερό τους πόδι, με συμβολική αξία -άγνωστη όμως σε εμάς.
Το χρονικό διάστημα που φοράει κανείς Μάρτη διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Έτσι, αλλού φοριέται μέχρι και την Ανάσταση όπου την επομένη τον βγάζουν και τον κρεμάνε στις τριανταφυλλιές προκειμένου τα ρόδα να πάρουν το χρώμα του. Σε άλλες περιοχές το φοράνε μέχρι να δούνε στον ουρανό χελιδόνια ή πελαργούς. Αλλού πάλι τον βγάζουν και τον τοποθετούνε κάτω από μια πέτρα και αν μετά από 40 ημέρες υπάρχει ακόμα και μαζί με αυτό υπάρχουν και αρκετά μυρμήγκια, τότε το θεωρούν ευτυχία. Άλλοι δένουν τους Μάρτηδες στις σούβλες με τα αρνιά και καίγονται μαζί με αυτά.
Φτιάξε τον Μάρτη απλά…
Συνεχίζουμε και διατηρούμε το έθιμο αυτό χωρίς απαραίτητα να πιστεύει κανείς σε δοξασίες η λαογραφικές συνήθειες της παράδοσης. Καλώς ή κακώς. Πάντως είναι μια ωραία εικόνα το βραχιολάκι αυτό σε ένα παιδικό -και όχι μόνο- χέρι.
Πάρτε λοιπόν δύο ισουψείς κλωστές, μία άσπρη και μία κόκκινη και απλά στρίβοντας την μία με την άλλη, έχετε έναν Μάρτη έτοιμο. Αν επιθυμείτε κάτι διαφορετικό, μπορείτε να προσθέσετε ένα ματάκι ή μια χάντρα.
Ας υποδεχτούμε τον Μάρτιο με το βραχιόλι του…
Καλή Σαρακοστή!
Πηγή: «Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας» του Γ.Α. Μέγα από τις εκδόσεις «ΕΣΤΙΑ».
Οι παραμυθάδες 