Με ιδαίτερη συγκίνηση, η Ομάδα Μελέτης, Διατήρησης και Διάδοσης του Λαϊκού Παραμυθιού και Παιχνιδιού «Οι Παραμυθάδες» και ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Καβάλας, φιλοξενήσαμε μέρος της συλλογής σπάνιων βιβλίων, του συλλέκτη Παύλου Μπαλογιάννη, δημιουργό του Μουσείου Ελληνικής Παιδείας στην Καλαμπάκα. Η έκθεση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Μια ζωή παραμύθι» και περιλάμβανε βιβλία παραμυθιών αλλά και μύθους του Αισώπου.
Άνοιξε τις πόρτες της για το κοινό της Καβάλας την Δευτέρα 25 Μαϊου και ολοκληρώθηκε την Πέμπτη, 28 Μαϊου, στην Καπναποθήκη, στην πλατεία Καπνεργάτη.
Απερίγραπτα τα συναισθήματα που μας κατέκλυσαν βλέποντας αυτό το υπέροχο υλικό! Ξύπνησαν μέσα μας φωνές παιδικές…ήταν σαν να βλέπαμε φωτογραφίες παλιών αγαπημένων φίλων, από χρόνια χαμένους που βρέθηκαν απρόσμενα κοντά μας. Ταξιδέψαμε πάλι πίσω, στα όμορφα χρόνια της αθώας ηλικίας. «Μαλάκωσε η ψυχή μου» μας είπε ένας από τους επισκέπτες μας, «νόμιζα πως άκουγα τους φίλους μου να τρέχουν και να παίζουν με τα κοντά παντελονάκια» είπε κάποιος άλλος και νομίζω ότι διατύπωσαν αυτό ακριβώς που νοιώσαμε όλοι!
Μια βόλτα στην έκθεση
Με παραμύθια από ξένες χώρες ξεκινούσε ο επισκέπτης το «ταξίδι» του στον χώρο της έκθεσης. Παραμύθια από το Μεξικό, την Περσία, τον Αμαζόνιο και την γη των Ινδιάνων. Το παλαιότερο αυτής της κατηγορίας αφορούσε σε έκδοση του «Χίλιες και μια νύχτες» που τυπώθηκε το 1921.
Ακολουθούσαν τα πολύ οικεία Κλασσικά εικονογραφημένα. Πολλοί ήταν εκείνοι που θυμήθηκαν ότι αγόραζαν με το χαρτζιλίκι της εβδομάδας τα αγαπημένα διηγήματα.
Τα κλασσικά εικονογραφημένα
Για της Θείας Λένας τα βιβλία στήθηκε μια ιδιαίτερη γωνιά. Διηγηθήκαμε στα παιδιά των δημοτικών σχολείων που μας επισκέφθηκαν ότι, παλαιότερα, η συγκεκριμένη ραδιοφωνική εκπομπή ήταν η μόνη ίσως διασκέδαση των παιδιών. Το τραγούδι «παραμύθι -μύθι -μύθι, το κουκί και το ρεβύθι» έφερε χαμόγελα νοσταλγίας στους μεγάλους και πολύ κέφι στους μικρούς μας φίλους.
Τα βιβλία της Θείας Λένας
Οι μεγάλοι Παραμυθάδες όπως οι Αδερφοί Γκριμ, ο Άντερσεν, ο Περρώ, ο Όσκαρ Ουάιλντ συνέχιζαν την πορεία της παραμυθο-διαδρομής. Ποιος δεν βυθίστηκε στις ιστορίες τους, ποιος δεν αποκοιμήθηκε κάνοντας συντροφιά με τους γνωστούς ήρωες των παραμυθιών τους;
Οι μεγάλοι παραμυθάδες
Στην πλευρά, όπου είχαν στηθεί βιβλία από εκδόσεις διάφορων εκδοτικών οίκων όπως ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΣΤΗΡ, ΔΗΛΟΣ, ΑΓΚΥΡΑΣ, ΣΑΛΙΒΕΡΟΥ,ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, κ.α. ακούγαμε τους περισσότερους να μονολογούν : αχ, αυτό το είχα….και αυτό….ναι, βέβαια τα θυμάμαι…πού να τα έχω άραγε; πρέπει να τα ψάξω!
Παραμύθια διάφορων εκδοτικών οίκων
Στις προθήκες των ελληνικών παραμυθιών και των ελλήνων παραμυθάδων έκπληξη προκαλούσε το βιβλίο με παραμύθια που γράφτηκαν από τον Βάρναλη που οι περισσότεροι από εμάς τον γνωρίζουμε ως ποιητή μόνο. Φυσικά η Πηνελόπη Δέλτα δεν θα μπορούσε να λείπει όπως άλλωστε και η σειρά παραμυθιών από διάφορα μέρη της Ελλάδας (Στερεά Ελλάδα, Κρήτη,Πελοπόννησο) του Μερακλή.
Και ακολουθούσαν οι έντεκα χάρτες-παραμύθια, οχτώ από τους οποίους απεικόνιζαν μύθους του Αισώπου. Μέσα σε τέσσερις εικόνες μπορούσε το παιδί να αναπτύξει όλον τον μύθο! Πολύ ιδιαίτερα κομμάτια και μας εντυπωσίασε το γεγονός ότι ελάχιστοι ήταν αυτοί που τα θυμόταν από τα σχολικά τους χρόνια.
Παραμύθια και μύθοι του Αισώπου σε χάρτες
Και στο τέλος της διαδρομής περίμεναν τον επισκέπτη τα πιο ξεχωριστά βιβλία. Ένα βιβλίο το οποίο είναι η πρώτη συλλογή ελληνικών παραμυθιών. Εκδόθηκε στην Λειψία το 1864 μετά από αίτημα του αυστριακού πρέσβη στα Ιωάννινα, και είναι γραμμένο στην γερμανική γλώσσα. Δεν έχει ακόμη μεταφραστεί ολόκληρο, απ’ότι γνωρίζουμε. Τα υπόλοιπα πέντε ήταν αφιερωμένα στον Αίσωπο, στον πρώτο μυθοποιό, που έχει μεταφραστεί και εξακολουθεί να μεταφράζεται σε όλες τις γλώσσες! Ένα από αυτά, έκδοσης του 1862, ήταν εγχειρίδιο που χρησιμοποιούσαν μαθητές των αμερικανικών σχολείων στα μαθήματά τους.
Μα το σπουδαιότερο για μας ήταν το βιβλίο με την πρώτη ελληνική συλλογή των Μύθων του Αισώπου, που εκδόθηκε το 1810 με χορηγία των αδελφών Ζωσιμάδων και φημολογείται πως μεταφράστηκε από τον Αδαμάντιο Κοραή.
Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Παύλο Μπαλογιάννη, που τόσο πρόθυμα μας παραχώρησε τέτοιους θησαυρούς. Ελπίζουμε και ευχόμαστε το Μουσείο Ελληνικής Παιδείας που ετοιμάζει στην Καλαμπάκα να γίνει πνεύμονας πολιτισμού για ολόκληρη την Ελλάδα και όχι μόνο!
Τα εγκαίνια της έκθεσης
Το απόγευμα της Δευτέρας πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της έκθεσης. Οικοδέσποινα της βραδιάς, η πρόεδρος του ΔΣ της Ομάδας των Παραμυθάδων χαιρέτισε την όλη διοργάνωση του εξαημέρου ευχαριστώντας όλους όσους συνέδραμαν στην πραγματοποίησή του. Ευχαρίστησε και τον Σύλλογο Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Καβάλας, που έστω και την τελευταία στιγμή, αφουγκράστηκαν τις ανησυχίες μας και συμμετείχαν ως συνδιοργανωτές. Έτσι, η αντιπρόδερος του ΔΣ των εκπαιδευτικών Νίκη Θεοδοσίου, χαιρέτισε κι από την πλευρά της την όλη διοργάνωση.
Στα εγκαίνια έδωσε το παρόν και εκπρόσωπος από το Μουσείο Ελληνικής Παιδείας το οποίο και δάνεισε όλο αυτό το υλικό -με ιδιαίτερη χαρά- προκειμένου να γίνουμε όλοι μας αποδέκτες. Η συνεργάτης του Παύλου Μπαλογιάννη, Ντίνα Ψαρρή, μιλώντας εκ μέρους του, μας συγκίνησε μεταφέροντάς μας το πνεύμα και την διάθεση συνεργασίας που επιθυμούμε να δημιουργήσουμε, Παραμυθάδες και Μουσείο Ελληνικής Παιδείας (Διαβάστε τον χαιρετισμό του Παύλου Μπαλογιάννη στο τέλος του άρθρου).
Η βραδιά ολοκληρώθηκε με την καλεσμένη μας Μαρία Δημάση η οποία και ανέπτυξε με την μορφή της συζήτησης το θέμα «Το παραμύθι και οι διαπολιτισμικές διαδρομές του». Η Μαρία Δημάση είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο γνωστικό αντικείμενο «Διδακτική γλώσσας και λογοτεχνίας στην Ελλάδα και στον παρευξείνιο χώρο». Με μεγάλη μας χαρά της προσφέραμε ως ένδειξη φιλίας ένα αναμνηστικό δώρο (ένα χειροποίητο μαγνητάκι των Παραμυθάδων, έργο της Ελένης Τσικρικώνη) καθώς και μια μπλούζα της ομάδας μας με το όνομά της γραμμένο πίσω, μιας κι έδειξε το ενδιαφέρον να συνταχθεί μαζί μας!
Μια έκθεση για όλες τις ηλικίες
Στις 4 μέρες που λειτούργησε η έκθεση, πέρασε κόσμος και κόσμος. Από όλες τις ηλικίες. Από μικρά παιδιά με τους γονείς τους, οργανωμένες τάξεις δημοτικών σχολείων, φοιτητές, αλλά και μεγαλύτεροι που είχαν το δικό τους λόγο. Τα συναισθήματα διάφορα. Τα μικρότερα παιδιά θέλανε να πάρουνε τα βιβλία στα χέρια τους, να τα ξεφυλλίσουνε. Να γνωρίσουν τις ιστορίες αυτές να δούνε τις εικόνες. Μα κι οι μεγαλύτεροι θέλανε να τα πιάσουνε στα χέρια τους, για άλλο λόγο όμως…για να θυμηθούν τους εαυτούς τους δεκάδες χρόνια πριν.
Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο που έγραψε η δεκάχρονη Αναστασία στο βιβλίο εντυπώσεων της έκθεσης: «Συγχαρητήρια πολλά κι διάφορα παραμύθια όταν μεγαλώσω θα κάνω κι εγώ συλλογή. Μπράβο.»
Τα δώρα των φίλων!
Στις μέρες της έκθεσης, τα συναισθήματα ήταν ανάμικτα και για εμάς τους παραμυθάδες. Γίναμε δέκτες διαφόρων σχολίων που μας έδωσαν την ικανοποίηση και έδιωξαν την κούραση των προηγούμενων μηνών που είχε σωρευτεί από τον σχεδιάσμό της όλης διοργάνωσης. Αξίζει να αναφερθούμε σε δύο στιγμές που μας χάρισαν συγκίνηση!
Αρχικά, μια φίλη μας έφερε ένα ψηφιακό δίσκο δεδομένων στον οποίο έχει καταγράψει την γιαγιά της -Αλεξάνδρα Δ.- να αφηγείται παραμύθια. Πρόκειται για δύο παραμύθια («Φερεντίνος και Γιολντέσα» και «Λέανδρος και Ηρώ» καθώς κι ένα τραγούδι που σύντομα θα τα αναρτήσουμε στην σελίδα μας.
Έπειτα, ήταν η επίσκεψη στην έκθεση ενός ζευγαριού -συνταξιούχοι εκπαιδευτικοί. Αφού ξεναγήθηκαν και «ταξίδεψαν» στο χρόνο, μας ευχαρίστησαν κι έφυγαν. Μετά από καμιά ώρα όμως, ήρθαν και πάλι για να μας προσφέρουν δύο τόμους του περιοδικού «Η ζωή του παιδιού» έκδοσης του 1952 και 1955.
Τους ευχαριστούμε μέσα από την καρδιά μας για την υποστήριξή τους!
Η έκθεση με την ματιά ενός φωτογράφου!
Η έκθεση φαίνεται πως προκάλεσε και το ενδιαφέρον των φωτογράφων. Έτσι, το μέλος μας και λάτρης της φωτογραφίας Μέλη Μίχα, μπήκε στον πειρασμό να συλλάβει τις στιγμές της έκθεσης μέσα από την δική της ματιά και ορίστε κάποιες από αυτές:
Η εφημερίδα «Πρωινή» για την έκθεση
Η εφημερίδα «Πρωινή», χορηγός επικοινωνίας των εκδηλώσεών μας, γράφει στο φύλλο της Τετάρτης 27ης Μαϊου 2015:
Ο χαιρετισμός του συλλέκτη και προέδρου του Μουσείου Ελληνικής Παιδείας Παύλου Μπαλογιάννη με αφορμή την έκθεση στην Καβάλα
«Κα Πρόεδρε του Συλλόγου των Παραμυθάδων,
Σας ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση, αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να παρευρίσκομαι στις εκδηλώσεις, παρόλο που θα το ήθελα πολύ.
Αρχικά, θα ήθελα να συγχαρώ και εσάς και όλα τα μέλη του Συλλόγου για την εκδήλωση αυτή, που είμαι βέβαιος ότι θα στεφθεί με επιτυχία, όπως όλες οι εκδηλώσεις του Συλλόγου.
Να συγχαρώ επίσης το Σύλλογο Εκπαιδευτικών της Α/βάθμιας Εκπαίδευσης Καβάλας, συνδιοργανωτή της εκδήλωσης καθώς και την κα Δήμαρχο που είχε την ευαισθησία να στηρίξει την προσπάθεια σας αυτή.
Η πρώτη μου επαφή με το Σύλλογο των Παραμυθάδων έγινε τα προηγούμενα Χριστούγεννα στην Καλαμπάκα, όταν ο Χρήστος και η Δώρα, με την Κάλλω και τη Μάρω, ένα εξαιρετικό παραμύθι, άφησαν άφωνα όχι μόνο τα παιδιά της Καλαμπάκας αλλά και εμάς τους μεγάλους.
Τους ζήλεψα για το μεράκι τους για προσφορά στα παιδιά, για τον τρόπο που προσέγγιζαν τις παιδικές ψυχές και για τον τρόπο που έδιναν τη δική τους ψυχή στα παιδιά.
Από τότε γίναμε φίλοι με όλα τα παιδιά του Συλλόγου και σήμερα δίνεται η ευκαιρία να επαναλάβω για μια ακόμη φορά, ότι το Μουσείο Ελληνικής Παιδείας θεωρεί μεγάλη τιμή να συνεργάζεται με τον Σύλλογο Παραμυθάδων Καβάλας και ασφαλώς όλες του οι συλλογές θα είναι πάντα στη διάθεση του Συλλόγου.
Επιτρέψτε μου να σας συγχαρώ για μια ακόμη φορά και να σας παροτρύνω να συνεχίσετε το θεάρεστο αυτό έργο της πολύπλευρης προσφοράς στα παιδιά μέσα από το παραμύθι.
Συνεχίστε την προσπάθεια αυτή γιατί τα παιδιά της Καβάλας σας χρειάζονται. Συνεχίστε γιατί τα παιδιά της Μακεδονίας και της Θράκης σας έχουν ανάγκη. Συνεχίστε γιατί τα παιδιά της Ελλάδας σας περιμένουν….»
Παύλος Μπαλογιάννης
Πρόεδρος
του Μουσείου Ελληνικής Παιδείας
Καλαμπάκας
Οι παραμυθάδες 